تحقیق امام حسين(ع) و رهبرى بحران از مكه تا كربلا

دسته بندي : علوم انسانی » معارف اسلامی
امام حسين(ع) و رهبرى بحران از مكه تا كربلا
________________________________________
امام حسين(ع) و رهبرى بحران از مكه تا كربلا
مقدمه
زمينه بحران
تعريف بحران
بحران در زمان حكومت يزيد
1. تهديد هدف‏هاى عالى و حياتى
2. محدوديت زمانى
3. محدوديت شرايط مكانى
حركت امام به سمت عراق
4. عواملى كه رهبر را با بروز ناگهانى خود غافلگيرمى‏كند.
مشخصات وضعيت بحرانى
امام حسين(ع) و مديريت بحران
1. ويژگيهاى رهبر
1-1. قاطعيت
1-2. داشتن هدف روشن
1-3. دين دارى همراه بصيرت
1-4. مشورت در امور
1-5. استقبال از سختى‏ها
1-6. ديندارى همراه با غيرت و حميّت
2. ويژگيهاى پيرو
وفادارى
مقاومت
الگوهاى كهن‏سال
الگوى نادمان
راز دار
علاقه‏مند به رهبر
جان نثار
معتقد
شجاع
شهيد سياه و الگويى سفيد
3. استراتژى و سياست‏هاى مقابله
3-1. تاكتيكهاى نظامى
3-1-1. حفاظت شخصى
3-1-2. گزارشگر اطلاعاتى:
3-1-3. خنثى كردن توطئه ترور:
3-1-4. جمع آورى اطلاعات:
3-1-5. مصادره
3-1-6. جذب نيرو:
3-1-7. تصفيه نيرو:
3-1-8. آرايش اردوگاه:
3-1-9. سازماندهى
3-1-10. ايجاد مانع
3-1-11. مهلت‏خواهى شب عاشورا براى نماز و دعا و تلاوت قرآن
3-1-12.
3-2. روشهاى روانى، تبليغى
3-2-1. نامشروع دانستن خلافت يزيد:
3-2-2. شهود صحنه
3-2-3. ارتباط تشكيلاتى
3-2-4. سنجش افكار:
3-2-5. مشروعيت نهضت:
3-2-6. بهره‏گيرى عاطفى:
3-2-7. اتمام حجّت
3-2-8. آماده سازى
3-2-9. جبران كميت با كيفيت
3-2-10. تقويت بُعد معنوى
3-2-11. رَجَز
3-2-12. افشاگرى‏هاى اسرا
3-2-13. مجالس يادبود:
3-2-14. فرهنگ گريه و نوحه:
نكات كليدى مورد استفاده
1. ويژگيهاى رهبر
2. ويژگيهاى پيرو
3. استراتژى و سياست‏هاى مقابله
3-1. تاكتيكهاى نظامى
3-2. روشهاى روانى، تبليغى
________________________________________


امام حسين(ع) و رهبرى بحران از مكه تا كربلا

بحران اختلالى است كه از جهت سطح، كل
سيستم و از جهت نوع فيزيكى يا نمادى، سيستم را
تهديد كرده و به مخاطره مى‏اندازد. بحران ممكن
است به دو صورت در جامعه به وجود آيد، يكى در
زمانى كه كل سيستم از جهت مادى و فيزيكى تحت
تاثير قرار گرفته و حيات آن به مخاطره افتاده
باشد؛ ديگر آنكه سيستم به جهت مسائل اعتبار و
حيثيت اجتماعى و به طور نمادين دچار بحران
گرديده و به ورطه سقوط كشانده شود. بحران كربلا
از نوع دوم محسوب‏مى‏شود.
در اين مقاله توضيح داده شده است كه در
مديريت بحران موفق، سه عامل، نقش تعيين كننده
دارد كه در نهضت كربلا به رهبرى امام حسين (ع)
به روشنى نمايان است:
ويژگى‏هاى رهبرى چون قاطعيت، هدف روشن،
عقيده همراه با بصيرت، مشورت در امور و...
ويژگى‏هاى پيرو چون وفادارى، مقاومت، شجاعت
و... استراتژى و سياسيت‏هاى مقابله چون داشتن
اطلاعات و خنثى كردن توطئه‏ها... نويسنده معتقد
است امام حسين (ع) پس از عدم بيعت با يزيد و
حركت از مدينه به دنبال شرائط مناسبى براى
مبارزه با يزيد بود كه با توجه به مركزيت شيعه در
كوفه، پس از اعلام آمادگى مردم، آن حضرت به
سمت عراق حركت كرد و با درايت و مديريت خود
اين هنر را داشت كه مشكل بحران را با موفقيت
پشت سر گذارد و آن را به فرصتى طلايى تبديل كند
و در جهت اهداف خود به كار گيرد، به گونه‏اى كه
زمينه براى دگرگونى در تمامى نسلها و منشاء تمامى
انقلابهاى مردمى‏گرديد.


|36|



مقدمه

در دل هر مشكلى فرصتهاى بزرگتر و عالى‏ترى نهفته است كه انسانهاى بزرگ قادرند
مشكلات را به فرصتهاى بزرگ تبديل نمايند.[1]
براى خاندان رسول خدا(ص) و شيعيان آن خاندان مظلوم ،روزى مصيبت بارتر و پر
اندوه‏تر از روز عاشوراى امام حسين(ع) و روز شهادت آن بزرگوار و يارانش نبوده و در
تاريخ اسلام ثبت نشده است. در حديثى از امام زين‏العابدين(ع) نقل شده كه فرمود: روزى بر
رسول خدا(ص) سخت‏تر از روز اُحد نبود كه عمويش حمزه فرزند عبدالمطلب و شير
رسول خدا(ص) به شهادت رسيد و پس از آن روز موته بود كه عموزاده‏اش
جعفرابن‏ابى‏طالب در آن روز كشته شد، آنگاه فرمود:
«و روزى همانند روز حسين(ع) نبود كه سى هزار مرد كه خود را از اين امت مى‏دانستند به
سوى آن حضرت هجوم برده و هر كدام با ريختن خون آن حضرت مى‏خواستند به خدا
نزديك‏تر شوند، و آن حضرت آنان را به ياد خدا مى‏انداخت ولى اعتنا نكرده تا آنكه آن بزرگوار
را از روى ستم و دشمنى كشتند.»[2]


زمينه بحران

زندگى امام در برهه‏اى از زمان كه با ستمگران مواجه بود، با بحرانهاى زيادى رو به رو
شده و تمامى وقايع گواه آنند كه او مردى پولادين بود و با تكيه بر نيروى غيبى الهى هيچ‏گاه
تسليم نشد. روح بزرگ او بسان درياى ژرفى بود كه همه ناگوارى‏ها را در خود جاى مى‏داد و
آنچنان دلش قوى و به فضل پروردگار بستگى داشت كه هيچ قدرتى نتوانست در او خللى
ايجاد كند.پيروان راستين اسلام هر كدام به نوبه خود و به مقتضاى شرايط زمان و مكان، در
طول تاريخ، در راه عمل به تكليف و انجام وظيفه الهى حماسه‏ها آفريده‏اند و ثمرات
گرانبهايى را براى اسلام و مسلمين از خود به يادگار گذاشته‏اند.بررسى تاريخ انبياى الهى و
پيشوايان معصوم ،اين امر را روشن مى‏سازد كه سراسر حيات پربركت آنان، تلاش و
استقامت در راه اداى وظيفه تبليغ رسالت الهى بوده است. و در اين راه، هيچ چيز مانع انجام
وظيفه آنان نگرديده است.
يك بحران ضمن آن‏كه حامل جنبه‏هاى مخرب و منفى است ولى از جهات ديگرى
مى‏تواند منشأ اثرات سازنده‏اى باشد و خلاقيت و نوآورى و تلاش‏ها و چالش‏هاى جديد را
ايجاد كند.[3] با مرگ معاويه و روى كارآمدن يزيد بحران به‏وجود آمد،اثبات فسق و فجور و